مقاله پژوهشی
نشاط امیدوار؛ سولماز دری سده؛ محمدرضا رضوانی
دوره 1399، شماره 16 ، آذر 1399
چکیده
سکونتگاههای روستایی به مثابه واحدهای تماس و تبادل فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی و اکولوژیک، مکانی هستند که تمدنها ریشه در آن داشته و سپس به سراسر سپهر زندگی انسانها گسترش یافته است. همچنین، به دلیل نقش روستاها در تامین امنیت غذایی پایدار و توسعه ملی کشورها، توجه به توسعه روستاها امری حائز اهمیت میباشد. از این رو، در دهههای ...
بیشتر
سکونتگاههای روستایی به مثابه واحدهای تماس و تبادل فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی و اکولوژیک، مکانی هستند که تمدنها ریشه در آن داشته و سپس به سراسر سپهر زندگی انسانها گسترش یافته است. همچنین، به دلیل نقش روستاها در تامین امنیت غذایی پایدار و توسعه ملی کشورها، توجه به توسعه روستاها امری حائز اهمیت میباشد. از این رو، در دهههای اخیر، توسعه و رفاه انسانی، ارتقای شرایط زیستی، کیفیت زندگی و حل مسائل محیطی در مناطق روستایی به یکی از دغدغههای جهانی تبدیل شده و دولتهای گوناگون در سراسر جهان سعی نموده تا به منظور تحقق توسعه روستایی، سیاست و برنامههایی را در همین راستا، متناسب با وضعیت سکونتگاههای روستایی در کشور خود تهیه نمایند. در واقع، در زمینه توسعه روستایی، از دهه 1970 با توجه به ناکارآمدی رویکردهای کلاسیک در زمینه توسعه، رویکردهای نوین توسعه روستایی تحت عنوان"رویکردهای جایگزین" مطرح گردید که میبایست در روند سیاستگذاریها، از رویکردهای جدید و کارآمد توسعه روستایی از جمله توسعه پایدار و توسعه همهجانبه بهره گرفت تا زمینه ارتقاء کیفیت زندگی، افزایش عزت نفس روستائیان، بالندگی و توسعه یافتگی سکونتگاههای روستایی در ابعاد گوناگون فراهم گردد. در این راستا، ارزیابی و تحلیل نظام سیاست گذاری و برنامهریزی توسعه روستایی ایران و مقایسه تطبیقی آن با سیاست های توسعه روستایی سایر کشورها امری حائز اهمیت میباشد. لذا، پژوهش حاضر با هدف تحلیل تطبیقی رویکردهای جایگزین در نظام سیاستگذاری توسعه روستایی ایران و جهان انجام گردید. نتایج پژوهش نشان داد که استفاده از راهبرد توسعه یکپارچه و همه جانبه و پایدار از طریق تهیه و اجرای طـرحهـای مناسب در سطح محلی میتواند اقدامی مؤثر در فرآیند توسعهی روستایی در کشورها باشد. کشورهای موفق در برنامههای توسعه روستایی مانند هند و اتحادیه اروپا از راهبردهای مشخص (توسعه پایدار روستایی و توسعه یکپارچه) برای تدوین برنامه و سیاستهای توسعهای خود استفاده مینمایند و با در نظر گرفتن بودجه مشخص و سازمانهای متولی در این امر به دنبال تقویت زیرساختهای عمده اقتصادی ـ اجتماعی در نواحی روستایی و کاهش فقر و محرومیت میباشند. این در حالی است که کشور ما، فاقد راهبردی مشخص برای توسعه یکپارچه و پایدار روستایی است.
مقاله پژوهشی
فضل الله اسمعیلی؛ مهدی خداداد؛ رویا زارع قلعه سیدی
دوره 1399، شماره 16 ، آذر 1399
چکیده
هدف کلی از انجام این تحقیق، تحلیل عوامل مؤثر بر رضایت‌مندی روستائیان از اجرای طرح‌های هادی در مناطق مرزی استان گلستان با تأکید بر دهستان اترک از توابع شهرستان گنبد کاووس میباشد. روش تحقیق در این مطالعه توصیفی- تحلیلی است و جامعه آماری این پژوهش کلیه سرپرستان خانوارهای ساکن در دهستان اترک از توابع شهرستان گنبدکاووس (به تعداد ...
بیشتر
هدف کلی از انجام این تحقیق، تحلیل عوامل مؤثر بر رضایت‌مندی روستائیان از اجرای طرح‌های هادی در مناطق مرزی استان گلستان با تأکید بر دهستان اترک از توابع شهرستان گنبد کاووس میباشد. روش تحقیق در این مطالعه توصیفی- تحلیلی است و جامعه آماری این پژوهش کلیه سرپرستان خانوارهای ساکن در دهستان اترک از توابع شهرستان گنبدکاووس (به تعداد 3189 خانوار) میباشند که با استفاده از فرمول کوکران 380 نفر به‌عنوان نمونه، به روش نمونه‌گیری تصادفی ساده انتخاب و مورد سنجش قرار گرفتند. روایی ظاهری پرسشنامه توسط کارشناسان ذی‌ربط تأیید و پایایی آن با انجام پیش‌آزمون و محاسبه ضریب آلفای کرونباخ (84/0) مورد تأیید قرار گرفت. تجزیه و تحلیل آماری داده‌های پژوهش با استفاده از بسته نرم-افزاری (SPSS) و آزمون‌های تحلیل عاملی و تحلیل همبستگی انجام گرفته است. به‌منظور سنجش عوامل مؤثر بر رضایت-مندی روستائیان از اجرای طرح هادی، با استفاده از مدل تحلیل عاملی، 23 متغیر در قالب چهار مؤلفه (کالبدی- زیرساختی، اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی) مورد آزمون قرار گرفتند. نتایج حاصل از آزمون تحلیل عاملی نشان می‌دهد که بُعد کالبدی- زیرساختی (با واریانس 94/20 درصد از مقدار ویژه) به‌عنوان مهم‌ترین عامل و بُعد اقتصادی (با واریانس 84/18 درصد از مقدار ویژه)، زیست‌محیطی (با واریانس 80/16 درصد از مقدار ویژه) و اجتماعی (با واریانس 53/14 درصد از مقدار ویژه)؛ در مجموع 11/71 درصد از واریانس کل، میزان رضایت‌مندی روستائیان را از اجرای طرح هادی در ابعاد مختلف را نشان می‌دهد. همچنین نتایج حاصل از چرخش عامل‌ها به روش واریماکس نشان می‌دهد که از 27 متغیر وارد شده در تحلیل عاملی اکتشافی، تنها 23 متغیر که دارای بار عاملی بالای نیم درصد بوده‌اند باقی مانده‌اند
مقاله پژوهشی
سحر سماواتی
دوره 1399، شماره 16 ، آذر 1399
چکیده
چکیده
فاصله بین نظریه و حرفه مسئله‌ای است که پژوهشگران بسیاری سال‌های متوالی برای حل آن در رشته‌های مختلف تلاش کرده‌اند. طراحی شهری به‌عنوان رشته‌ای حرفه مبنا، با چالشی گسترده در این زمینه روبرو است که شکاف نظریات مطرح‌شده در این حوزه فاصله بسیاری از حرفه دارد. تلاش‌های فراوانی برای پوشش دادن فاصله بین نظریه و عمل از طریق راهبردهای ...
بیشتر
چکیده
فاصله بین نظریه و حرفه مسئله‌ای است که پژوهشگران بسیاری سال‌های متوالی برای حل آن در رشته‌های مختلف تلاش کرده‌اند. طراحی شهری به‌عنوان رشته‌ای حرفه مبنا، با چالشی گسترده در این زمینه روبرو است که شکاف نظریات مطرح‌شده در این حوزه فاصله بسیاری از حرفه دارد. تلاش‌های فراوانی برای پوشش دادن فاصله بین نظریه و عمل از طریق راهبردهای اجرایی انجامشده است، اما همچنان این اختلاف دیده می‌شود. این مطالعه باهدف بررسی جایگاه نظریه و حرفه در طراحی شهری معاصر، مبتنی بر تحلیل آرای صاحبنظران طراحیشهری و شناخت معیارهای ارزیابی آن در طراحی شهری معاصر انجام شده است. از آنجا که طراحی شهری، شاخهای بینرشتهای از طراحی است، برقراری ارتباط بین نظریات گسترده مطرح‌شده و تداوم نظریه در حرفه واجد اهمیت ویژهای میباشد. نتایج تحقیق نشان می‌دهد که از طریق مشارکت ذینفعان مختلف نظریه و حرفه، تسهیل و حمایت از مهارتها و رویکردهای حرفه مبتنی بر شواهد و نتایج میتواند اختلاف بین این دو زمینه را کاهش و پلی بین این دو زمینه ایجاد نماید
مقاله پژوهشی
مرجان علیخان زاده
دوره 1399، شماره 16 ، آذر 1399
چکیده
صنعت گردشگری به‌عنوان صنعتی پاک شناخته می‌شود که با ایجاد پیوند میان سرزمین‌های مختلف، تبادل فرهنگی ایجاد نموده و رونق اقتصادی و اجتماعی را به دنبال خواهد داشت، به گونه‌ای که اقتصاد بسیاری از کشورها به این صنعت وابسته است. امروزه از گردشگری فرهنگی به‌عنوان گردشگری پایدار یاد می‌شود که توانایی برقراری تعادل میان جنبه‌های ...
بیشتر
صنعت گردشگری به‌عنوان صنعتی پاک شناخته می‌شود که با ایجاد پیوند میان سرزمین‌های مختلف، تبادل فرهنگی ایجاد نموده و رونق اقتصادی و اجتماعی را به دنبال خواهد داشت، به گونه‌ای که اقتصاد بسیاری از کشورها به این صنعت وابسته است. امروزه از گردشگری فرهنگی به‌عنوان گردشگری پایدار یاد می‌شود که توانایی برقراری تعادل میان جنبه‌های مختلف توسعه پایدار را دارد و موجب رونق شهرهای پساصنعتی می‌گردد. این نوع از گردشگری با اتکا به هنرمندان و فرهیختگان، فرصت‌های جذب گردشگر را در شهرها مختلف فراهم نموده و فرهنگ و آداب و رسوم شهرها را گسترش می‌دهد. هنر دیوارنگاری نیز به‌عنوان هنری دیرین و به یادگار مانده از انسانهای نخستین میتواند نقش مؤثری در جذب گردشگران داشته باشد. در این پژوهش با بررسی سه مفهوم کلیدی گردشگری، گردشگری فرهنگی و هنر دیوارنگاری به بررسی جایگاه و نقش هنر دیوارنگاری به‌عنوان هنر عمومی در صنعت گردشگری و بهویژه گردشگری فرهنگی پرداخته است و روش انجام آن، اسنادی است که با استفاده از مهم‌ترین و معتبرترین اسناد در دسترس، میان این مفاهیم کلیدی ارتباط برقرار نموده و جایگاه دیوارنگاری را در گردشگری فرهنگی تدقیق نموده است
مقاله پژوهشی
مهری اذانی؛ محمد رضا مسائلی؛ رضا برزگر؛ محمد کریم کبیری
دوره 1399، شماره 16 ، آذر 1399
چکیده
چکیده
نظریه توسعه پایدار با توجه به آثاری که در محیط فیزیکی، اجتماعی و اقتصادی گذاشته اخیراً مورد توجه شهرسازان و برنامه-ریزان شهری واقع شده است. از آنجا که مسکن جزء یکی از پر اهمیت‌ترین مسائل جهان و البته ایران است. بر اساس هرم نیازهای مازلو جزء نیازهای اساسی انسان محسوب می‌گردد. بررسی پایداری مسکن با استفاده از معیارهای توسعه پایدار ...
بیشتر
چکیده
نظریه توسعه پایدار با توجه به آثاری که در محیط فیزیکی، اجتماعی و اقتصادی گذاشته اخیراً مورد توجه شهرسازان و برنامه-ریزان شهری واقع شده است. از آنجا که مسکن جزء یکی از پر اهمیت‌ترین مسائل جهان و البته ایران است. بر اساس هرم نیازهای مازلو جزء نیازهای اساسی انسان محسوب می‌گردد. بررسی پایداری مسکن با استفاده از معیارهای توسعه پایدار در مسکن جهت ایجاد و داشتن مسکنی پایدار امری لازم و ضروری است. محله جلفا واقع در منطقه 5 شهرداری اصفهان یکی از محله‌هایی است که همزیستی مسالمت‌آمیز بین مسلمانان و ارامنه به نحو مطلوبی در آن مشهود است و استقرار مسکن هر دو دسته در کنار هم، بعد اجتماعی این محله را تقویت نموده است. هدف این پژوهش بررسی معیارهای اجتماعی توسعه پایدار در مسکن میباشد. روش تحقیق در این مطالعه بر اساس هدف از نوع کاربردی و بر اساس ماهیت توصیفی- تحلیلی میباشد. جهت گردآوری داده‌ها از دو روش کتابخانه‌ای- اسنادی و روش میدانی به‌صورت توزیع پرسشنامه استفاده شده و داده‌ها بر اساس مدل ارزیابی SWOT و متغیرهایی همچون سرمایه‌های اجتماعی، هویت و سرزندگی، امنیت، ایمنی و عدالت در جهت پایداری مسکن مورد تحلیل قرار گرفته است. نتیجه‌گیری از دریافت داده‌ها و تحلیل آن‌ها بیانگر آن است که با توجه به مدل ارزیابی SWOT و نتایج حاصل از داده‌های عوامل داخلی و خارجی میانگین یا امتیاز وزنی این عوامل از 3 بیشتر شده که بیان کننده آن است که باید قوت‌ها را تقویت نمود تا به کاهش تهدیدها بیانجامد (ST) و فرصت‌ها را افزایش داد تا ضعف‌ها را به حداقل کاهش دهد (WO) و تنها راهبرد مؤثر در این زمینه میتواند راهبرد رقابتی (SO) یعنی تمرکز بر حداکثر- حداکثر (نقاط قوت درونی و فرصت‌های بیرونی) باشد که یک راه حل کنشگر است. می‌توان با افزایش قوت‌ها و فرصت‌ها بعد اجتماعی پایداری مسکن و جمعیت در محله جلفا در منطقه 5 اصفهان را تقویت نمود و تعاملات اجتماعی و در رفتار افراد را با هویت و سرزندگی محله پیوند داد.
مقاله پژوهشی
سمیه بهرامی؛ مهدی خداداد
دوره 1399، شماره 16 ، آذر 1399
چکیده
چکیده
هدف نهایی از این پژوهش مکانیابی عرصه‌های مناسب توسعه فضای سبز شهر گرگان با تلفیق روش AHP و منطق‌فازی در GIS میباشد. در این پژوهش از عملگر گاما با مقدار 9/0 استفاده شده است. پس از این مراحل نقشه نهایی پهنه‌های پیشنهادی جهت جانمایی فضای سبز در شهر گرگان ارائه شده است. برای پیاده‌سازی عملگر‌فازی در محیط GIS ابتدا معیارهای تأثیرگذار ...
بیشتر
چکیده
هدف نهایی از این پژوهش مکانیابی عرصه‌های مناسب توسعه فضای سبز شهر گرگان با تلفیق روش AHP و منطق‌فازی در GIS میباشد. در این پژوهش از عملگر گاما با مقدار 9/0 استفاده شده است. پس از این مراحل نقشه نهایی پهنه‌های پیشنهادی جهت جانمایی فضای سبز در شهر گرگان ارائه شده است. برای پیاده‌سازی عملگر‌فازی در محیط GIS ابتدا معیارهای تأثیرگذار در ساماندهی فضایی با توجه به نتایج مطالعات کتابخانه‌ای استخراج و نیز وارد محیط GIS شده است که عبارت‌اند از: فاصله از راه‌های ارتباطی، فاصله از مراکز صنعتی، فاصله از فضای سبز موجود، فاصله از کاربری تجاری، فاصله از کاربری فرهنگی، فاصله از کاربری آموزشی، فاصله از مرکز شهر، فاصله از مراکز درمانی، فاصله از کاربری مذهبی، شیب و فاصله از گسل. پس از استانداردسازی معیارهای مؤثر با استفاده از روش منطق‌فازی در محیط GIS، به هر کدام از این معیارها بر اساس روش AHP وزنی اختصاص داده شده است. سپس همه این معیارها با یکدیگر تلفیق شده و در نهایت نقشه پهنه-بندی اراضی مستعد توسعه فضای شهری تولید شد. نقشه مورد نظر با استفاده از روش شکستگی‌های طبیعی به پنج طبقه خیلی مناسب، مناسب، متوسط، نامناسب و خیلی نامناسب تقسیم گردید و مشخص شد حدود 79/13 درصد از مساحت منطقه موردمطالعه که معادل 88/1895 هکتار میباشد که در کلاس خیلی مناسب قرار دارد. این مقدار برای کلاس با قابلیت مناسب برابر 74/23 درصد معادل 356/3263 هکتار از مساحت منطقه میباشد. حدود 21/26 درصد از مساحت شهر که معادل 234/3603 هکتار میباشد در کلاس با قابلیت متوسط قرار دارد. همین‌طور حدود 40/22 درصد از مساحت شهر گرگان که معادل 141/3080 هکتار است، برای توسعه فضای سبز نامناسب میباشد. در نهایت حدود 87/13 درصد از مساحت شهر که معادل 501/1906 هکتار میباشد در طبقه با قابلیت خیلی نامناسب برای توسعه فضای سبز شهر گرگان است.
