مقاله پژوهشی
زهرا سادات فیاض؛ فرزانه دهقانی گیشی؛ محمود محمدی
دوره 1399، شماره 15 ، شهریور 1399
چکیده
مسکن از دیرباز به‌عنوان اساسی‌ترین نیاز زندگی و بزرگ‌ترین دغدغه انسان‌ها به شمار می‌آید اما افزایش جمعیت در دهه‌های اخیر و رشد شهرنشینی در کشورهای درحال‌توسعه از جمله ایران موجب مشکلات متعددی در تأمین آن شده است. در کلان‌شهر اصفهان نیز توجه به تأمین و برآورد مسکن در آینده باید مدنظر قرارگیرد. با توجه به اینکه کاربری مسکونی سهم ...
بیشتر
مسکن از دیرباز به‌عنوان اساسی‌ترین نیاز زندگی و بزرگ‌ترین دغدغه انسان‌ها به شمار می‌آید اما افزایش جمعیت در دهه‌های اخیر و رشد شهرنشینی در کشورهای درحال‌توسعه از جمله ایران موجب مشکلات متعددی در تأمین آن شده است. در کلان‌شهر اصفهان نیز توجه به تأمین و برآورد مسکن در آینده باید مدنظر قرارگیرد. با توجه به اینکه کاربری مسکونی سهم بیشتری در فضای‌شهری دارد و مورد نیاز انسان‌ها می‌باشد، باید در تخمین کاربری اراضی مورد توجه قرارگیرد. در واقع تخمین نیاز به فضا، به‌منظور تأمین و اساس اندازه‌گیری زمین مور نیاز در طول دوره برنامه می‌باشد. لذا هدف پژوهش تخمین نیاز به فضای مسکونی در منطقه 5 شهر اصفهان می‌باشد که روش پژوهش توصیفی‌تحلیلی مبتنی بر منابع کتابخانه‌ای، اسنادی، آمار و سرشماری‌ها می‌باشد. به‌منظور برقرار تعادل میان عرضه و تقاضای زمین مسکونی، ابتدا به تخمین فضای لازم برای کاربری مسکونی پرداخته شده است و با توجه به میزان عرضه در دسترس برای کاربری مسکونی به ارائه سناریوهای مختلف پرداخته شده است. به این ترتیب زمین‌های خالی و قابل توسعه با اولویت نخست مناسبت محیطی برای کاربرد مسکونی با تراکم زیاد، زمین‌های با اولویت دوم برای کاربرد مسکونی با تراکم متوسط و زمین‌های با اولویت سوم برای کاربردهای وابسته به مسکونی که در سطح منطقه با کمبود مواجه است، انتخاب‌شده‌اند. سپس با میزان تقاضایی که برای واحدهای مسکونی در سطح منطقه وجود دارد مقایسه می‌شود و درنهایت از برابری عرضه و تقاضای تخمین نیاز به فضا، کمبود یا فزونی عرضه بر تقاضای منطقه تعیین می‌شود. با استفاده از روش‌های تخمین فضای مسکونی، روش‌های برآورد تقاضا و روش‌های تعیین عرضه، میزان عرضه و تقاضا در زمینه کاربرد مسکونی معرفی شده است. تخمین نیاز به فضای مسکونی در منطقه 5 شهر اصفهان با استفاده از روش مبتنی بر مقولات فضایی استانداردهای کاربرد زمین و انتخاب سناریوی برتر است. نتایج نشان می‌دهد که عرضه کل زمین‌های خالی و مناسب توسعه جدید در منطقه 5 برابر با 88567/11 هکتار می‌باشد که از این مقدار 0761/11 هکتار مناسب توسعه مسکن می‌باشد و مابقی برای کاربردهای وابسته به مسکن در نظر گرفته شده است. در واقع 6191 تعداد واحد مسکونی در سطح منطقه مورد نیاز است که در سناریوی دوم منتخب 1006 تعداد واحد مسکونی تأمین خواهد شد و جمعیت طی سال‌های آتی کنترل شود.
مقاله پژوهشی
مینا بهرامی فرد
دوره 1399، شماره 15 ، شهریور 1399
چکیده
چکیده
طراحی شهری و سیر تحول دو جریان «حفاظت و بازآفرینی یکپارچه» شهری به‌عنوان محتوا و محصول فرآیند یکپارچه طراحی شهری در فضاهای تاریخی و بیان دو الگوی جدید طراحی شهری فرآیند رویه محور و محتوا محور به این نکته رسید که «فرآیند یکپارچه طراحی شهری» حاصل جمع دو فرآیند مذکور می‌باشد و برای رسیدن به «یکپارچگی» در مکان ...
بیشتر
چکیده
طراحی شهری و سیر تحول دو جریان «حفاظت و بازآفرینی یکپارچه» شهری به‌عنوان محتوا و محصول فرآیند یکپارچه طراحی شهری در فضاهای تاریخی و بیان دو الگوی جدید طراحی شهری فرآیند رویه محور و محتوا محور به این نکته رسید که «فرآیند یکپارچه طراحی شهری» حاصل جمع دو فرآیند مذکور می‌باشد و برای رسیدن به «یکپارچگی» در مکان تاریخی شهر به فرآیند طراحی شهری، توأمان با «حفاظت» و «بازآفرینی» در فضاهای تاریخی نیاز است. همگرایی این دو جریان، با فرآیند یکپارچه طراحی شهری و به این دلیل مورد توجه قرار می‌گیرد. یکی از زمینه‌های اقدام در شهرهای خصوصاً تاریخی، بازآفرینی شهری است و سؤال اساسی اینجاست که فرآیند یکپارچه طراحی شهری چگونه می‌تواند در غالب سیاست بازآفرینی فعال، به دو جریان حفاظت و توسعه توازن ببخشد. مفهوم بازآفرینی شهری نگرش و اقداماتی جامع و یکپارچه برای حل مشکلات شهری منطقه‌ی هدف عملیات است که در نهایت به پیشرفت پایداری اقتصادی، کالبدی، اجتماعی و محیطی خواهد انجامید که معیارهای کالبدی و غیرکالبدی در محله به معیارهای بازآفرینی شهری قابل تغییر می‌باشند و با تغییر این معیارها حیات شهری به این محله باز می‌گردد و ساکنین در ابعاد اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی از رفاه و آسایش برخوردار می‌شوند. بازآفرینی شهری مشتمل بر اصول و فرایند تغییر و تحولات اقتصادی، اجتماعی، کالبدی، حکمروایی، کیفیت محیط زیست و توسعه پایدار می‌باشد که بر این اساس می‌توان به برخی از ویژگی‌های بازآفرینی شهری از جمله حرکت به‌سوی شکل جامع‌تری از سیاست گذاری و اعمال تمرکز بر روی راه حل‌های یکپارچه، مشارکت چند بخشی با تأکید بر نقش گروهای اجتماعی، معرفی ایده گسترده‌تری از پایداری زیست محیطی و معرفی مجدد یک چشم‌انداز راهبردی دراز مدت اشاره کرد. از مهم‌ترین اقدامات لازم برای احیای مراکز تاریخی شهرها، شناخت کامل، درک اهمیت و ویژگی‌های خاص فضایی، مختصات کالبدی، بازه‌های هویتی و سیر دگرگونی و تحول آن در گذر زمان است. دیدگاه همگرایی طراحی شهری و بازآفرینی یکپارچه‌شهری به‌عنوان رهیافتی جامع، فراگیر و عملیاتی که دربردارنده برنامه‌های ارتقای کیفیت در بافتهای شهری با اهداف یکپارچه محتوایی و کالبدی در پس زمینه مکان‌های تاریخی فرهنگی است، مورد بررسی قرار می‌گیرد. فرآیند طراحی شهری با هدف بازآفرینی و احیاء مکان‌های تاریخی یا سازمان فضایی بخشی از بافت تاریخی اصفهان باز می‌نمایاند. فرآیند یکپارچه طراحی شهری در بازطراحی تداوم مکانی محله حسنآباد اصفهان با هدف بازآفرینی بافت تاریخی، مورد استفاده قرار می‌گیرد. روش گردآوری اطلاعات در این پژوهش کتابخانه‌ای و میدانی است و با استفاده از روش مروری ساده و رویکرد توصیفی-تحلیلی به تبیین مؤلفه‌های بازآفرینی شهری و فرآیند طراحی شهری یکپارچه می‌پردازد و در نهایت کاربست فرایند طراحی شهری یکپارچه در بازآفرینی شهری محله حسنآباد اصفهان ارائه می‌شود
مقاله پژوهشی
مریم کریمی آذر داریانی؛ مینا کشانی همدانی
دوره 1399، شماره 15 ، شهریور 1399
چکیده
با توجه به کاربست رویکرد بازآفرینی شهری پایدار در عرصه مدیریت و برنامه‌ریزی شهری، انجام طرح‌های مطالعاتی و اجرایی در این حوزه، در چشم‌انداز اجرایی بسیاری از سازمان‌های متولی امر تصمیم‌گیری و تصمیم‌سازی در شهر دیده می‌شود. یکی از طرح‌هایی که اخیراً توسط شهرداری اصفهان در محلات مناطق پانزده‌گانه شهر اصفهان، مورد توجه قرار ...
بیشتر
با توجه به کاربست رویکرد بازآفرینی شهری پایدار در عرصه مدیریت و برنامه‌ریزی شهری، انجام طرح‌های مطالعاتی و اجرایی در این حوزه، در چشم‌انداز اجرایی بسیاری از سازمان‌های متولی امر تصمیم‌گیری و تصمیم‌سازی در شهر دیده می‌شود. یکی از طرح‌هایی که اخیراً توسط شهرداری اصفهان در محلات مناطق پانزده‌گانه شهر اصفهان، مورد توجه قرار گرفته و شرح خدمات و روند مطالعات آن قرابت بسیاری با مفهوم بازآفرینی شهری دارد، «طرح ارتقاء کیفی محلات اصفهان» است. این طرح‌ها با توجه به نگاه همه‌جانبه نسبت به بافت محله و به‌کارگیری روش‌های مشارکت اجتماعی ساکنین در پیشبرد طرح، سعی در به‌کارگیری رویکرد بازآفرینی شهری پایدار در قالب ابزارهای اجرایی و کاربردی دارد. آنچه در انجام مطالعات مذکور حائز اهمیت است، تجارب حاصل از انجام مطالعات در سه سطح کلی شامل: انجام مطالعات، تدوین و تصویب پیشنهادات و اجرای پیشنهادات نهایی طرح می‌باشد. گذشته از وجود نکات مثبت فراوان در تدوین طرح مذکور و قرابت نظری و عملی آن با مفهوم بازآفرینی شهری، با توجه به عدم پیشینه درازمدت در انجام چنین طرحی، وجود چالش‌ها و نقص‌هایی در حین انجام مطالعات اجتناب‌ناپذیر بوده است. از این رو، در مقاله پیش رو سعی شده است با نگاهی گذرا بر تجارب حاصل از انجام طرح ارتقاء کیفی سه محله از محلات اصفهان، علاوه بر مرور نکات مثبت، چالشهای مزبور در دو بخش کلی چالشهای قانونی و چالشهای اجرایی، ارائه و به مقایسه چالشهای مورد نظر در هر سه محله پرداخته شود. بدیهی است، در این نوشتار کوتاه، مجال ارائه تمام نقاط قوت و کاستی‌ها وجود ندارد، اما سعی شده، اهم ویژگی‌های مذکور، به عنوان یک تجربه عملی ملموس، در پیوند با بافت اجتماعی، فرهنگی و کالبدی طرح ارائه گردد.
مقاله پژوهشی
عباس کیانی بابوکانی؛ علیرضا صادقی؛ مهسا شعله
دوره 1399، شماره 15 ، شهریور 1399
چکیده
چکیده
امنیت از مهم‌ترین و ابتدایی‌ترین نیازهای جوامع و ایجاد سکونتگاه‌های انسانی است. از نخستین سکونتگاه‌های غارگونه تا شهرهای پیچیده و نیز هوشمند امروزی، انسان به دنبال تأمین امنیت برای خود بوده است. امنیت سرچشمه ظهور و درخشش سایر کیفیت‌های شهری، همچون سرزندگی می‌باشد. با ظهور جریانات شهری و درهم‌تنیده شدن مسائل شهری، از مسائلی ...
بیشتر
چکیده
امنیت از مهم‌ترین و ابتدایی‌ترین نیازهای جوامع و ایجاد سکونتگاه‌های انسانی است. از نخستین سکونتگاه‌های غارگونه تا شهرهای پیچیده و نیز هوشمند امروزی، انسان به دنبال تأمین امنیت برای خود بوده است. امنیت سرچشمه ظهور و درخشش سایر کیفیت‌های شهری، همچون سرزندگی می‌باشد. با ظهور جریانات شهری و درهم‌تنیده شدن مسائل شهری، از مسائلی که به‌طور محسوسی از جانب طراحان شهری احساس گردید، اهمیت عاملی اساسی در پویایی و سرزندگی فضاهای شهری، یعنی احساس امنیت بود. نخستین تفکرات طراحانه پیرامون امنیت، برخوردی جبرگرایانه با محیط‌های شهری بوده است که چنین برخوردهایی نتایج مطلوبی را در پی‌نداشت. با شروع جریانات مشارکتی و دخالت دادن هر چه بیشتر شهروندان در تصمیمات شهری، ضمن توجه بیشتر به نظرات شهروندان، کارایی شهرهای امروزی دوچندان گردید. پژوهش حاضر، به دنبال بررسی امنیت از دو دیدگاه متفاوت تخصصی (کارشناسانه) و عامیانه (مردمی)، می‌باشد. با توجه به‌ضرورت دخالت دادن نظرات و آراء شهروندان به‌عنوان کاربران اصلی فضاهای شهری، در این پژوهش احساس امنیت در دو گذر تاریخی سنگ‌سیاه شیراز و گذر تاریخی جویبارهِ اصفهان، به دو صورت مورد بررسی قرار گرفت. همچنین، با بهره‌گیری از رویکرد CPTED شاخص‌هایی تدوین و به‌روزترین دستورالعمل‌های اجراشده جهت تأمین امنیت، بررسی شد. مقاله حاضر، نیز به دنبال ارائه راهکارهای طراحانه به‌منظور بهبود امنیت فضاهای شهری از طریق مقایسه تطبیقی می‌باشد. شاخص‌های استخراج‌شده با استفاده از تکنیک AHP و نرم‌افزار Expert Choice، بر مبنای نظر کارشناسان اولویت‌بندی و در انتها وزن هر یک مشخص گردید. جهت گردآوری داده‌ها و بررسی امنیت محدوده مورد مطالعه، هر یک از دو نمونه‌موردی انتخاب‌شده، به سه سکانس فضایی تقسیم و با برداشت‌های میدانی امتیاز هر معیار و در پایان امتیاز وزنی هر سکانس محاسبه گردید. همچنین، از شیوه‌های پژوهشی افرادی همچون "جک ال نسر"، جهت بررسی نظرات شهروندان استفاده شد. روش تحقیق در پژوهش پیش‌رو به‌صورت توصیفی- تحلیلی می‌باشد. نظرات شهروندان نیز از طریق پرسشنامه تدوین‌شده، بررسی گردید. در پایان، نظرات کارشناسان و شهروندان از طریق روش‌های کمی‌سازی به نقشه تبدیل شد. با مقایسه نقشه‌های تولیدشده و بر اساس امتیازات وزنی هر سکانس، علل ضعف هر یک شناسایی و راهکار مناسب در قالب راهبرد و سیاست ارائه گردید. نتایج حاصل، حاکی از آن است که امنیت ادراک‌شده بر اساس نظرات شهروندان و کارشناسان متفاوت می‌باشد، بدین معنا که امن‌ترین بخش گذر، از دیدگاه کارشناسان، نا‌امن‌ترین بخش از دیدگاه شهروندان می‌باشد. چنین نتایجی تفاوت دیدگاه کارشناسان و کاربران فضا را نمایان می‌کند و مهر تأییدی بر اهمیت توجه به آراء و نظرات شهروندان و دخیل‌ساختن آنان در فرآیندهای طراحی فضاهای شهری کارآمد و سرزنده است
مقاله پژوهشی
محمدرضا پورجعفر؛ الهام قاسمی
دوره 1399، شماره 15 ، شهریور 1399
چکیده
شهرها با مشکلات متعددی از جمله مشکلات زیست‌محیطی مانند آلودگی محیط زیست؛ زیرساخت‌های فرسوده و مشکلات اجتماعی (فقر، جنایت و خشونت) روبرو هستند که نتیجه تراکم و ازدیاد جمعیت شهری است. از این رو چالش اصلی مدیران شهری این است که شهرها را برای شهروندان قابل زندگی و برای سرمایه‌گذاران از لحاظ اقتصادی جذاب کنند. از این رو ایجاد تعادل بین ...
بیشتر
شهرها با مشکلات متعددی از جمله مشکلات زیست‌محیطی مانند آلودگی محیط زیست؛ زیرساخت‌های فرسوده و مشکلات اجتماعی (فقر، جنایت و خشونت) روبرو هستند که نتیجه تراکم و ازدیاد جمعیت شهری است. از این رو چالش اصلی مدیران شهری این است که شهرها را برای شهروندان قابل زندگی و برای سرمایه‌گذاران از لحاظ اقتصادی جذاب کنند. از این رو ایجاد تعادل بین توسعه اجتماعی و اقتصادی به‌منظور جذب سرمایه‌گذاران، ایجاد نیروی کار مناسب و شغل و ارتقا کیفیت زندگی (زیرساخت‌ها، مسکن، خدمات و غیره) در رأس امور قرار می‌گیرد. از طرف دیگر در ارتباط با ابعاد معنوی و اخلاقی در شهر، نظریه اخلاق جهانی مطرح شده است. هرچند مفهوم اخلاق جهانی به‌طور عام مطرح است اما در پژوهشهای شهری بیشتر به نقش معنویت و اخلاق در معماری، طراحی شهری و محیط‌های ساخته شده، پرداخته شده است و نقش این مفهوم در مدیریت شهری مغفول مانده است. هدف این پژوهش یافتن چالشهای مدیریت شهری در جهان است. روش پژوهش از نظر هدف کاربردی است. روش تجزیه تحلیل در این پژوهش کیفی با رویکرد توصیفی- تحلیلی است و از روش مروری ساده استفاده شده است. در این راستا در ابتدا ادبیات تحقیق در راستای استخراج تعاریف و ابعاد مدیریت شهری و چالشهای آن، با روش تحلیل محتوای کیفی قیاسی بررسی شده و از طریق روش کدگذاری باز، محوری و موضوعی تقلیل یافته و دسته‌بندی شده است. این دسته‌ها شامل تعاریف مدیریت شهری، ابعاد، رویکردها و چالشهای آن است. در این باب 12 مقاله Q1 انگلیسی، 16 کتاب انگلیسی از انتشارات معتبر، 5 کتاب فارسی، یک مقاله و دو طرح پژوهشی ایرانی مطالعه شده و پس از انجام تحلیل و استخراج چالشهای مربوط به مدیریت‌شهری تحت عنوان یک جدول در نهایت ارائه گردیده است که نشان می‌دهد از اصلی‌ترین چالش مدیریت‌شهری مشکلات ناشی از افزایش جمعیت و شهرنشینی، عدم وجود حکمروایی و عدم به‌کارگیری مشارکت اجتماعی در فرآیند مدیریت شهری است و در پژوهش‌ها به ابعاد اخلاق جهانی و بستر آن در کیفیت مدیریت شهری و حکمروایی کمتر توجه شده است.
مقاله پژوهشی
محمد نصراصفهانی؛ سعیده هرندی زاده
دوره 1399، شماره 15 ، شهریور 1399
چکیده
هنر عمومی نقش‌های مختلفی در فضای شهری دارد که به دسته‌هایی چون مجسمه، موسیقی، نقاشی و نگاره‌های شهری، تئاترهای شهری، آب‌نماها و غیره تقسیم‌بندی شده است. مجسمه‌ها و المان‌های شهری یکی از این موارد است که مورد بررسی قرار گرفته و دارای طراحی و کارکردهای مختلفی می‌باشد. مجسمه‌های شهری از نظر کارکردی و طراحی به‌صورت بیانی، نمایشی ...
بیشتر
هنر عمومی نقش‌های مختلفی در فضای شهری دارد که به دسته‌هایی چون مجسمه، موسیقی، نقاشی و نگاره‌های شهری، تئاترهای شهری، آب‌نماها و غیره تقسیم‌بندی شده است. مجسمه‌ها و المان‌های شهری یکی از این موارد است که مورد بررسی قرار گرفته و دارای طراحی و کارکردهای مختلفی می‌باشد. مجسمه‌های شهری از نظر کارکردی و طراحی به‌صورت بیانی، نمایشی و عملکردی تقسیم می‌شوند. هدف از انجام این پژوهش بررسی ارتقاء کیفیت ادراکی فضای شهری توسط مجسمه‌های شهری است. مجسمه‌های مورد مطالعه در محدوده مرکزی شهر اصفهان شامل مجسمه‌های حاشیه رودخانه زاینده‌رود، فلکه‌های مهم شهر مانند خواجو و غدیر و خیابان‌های اصلی مانند چهارباغ عباسی قرارگرفته‌اند. همچنین سعی شده تا با استفاده از مصاحبه و مطالعه بر روی فضای شهری حدود 17 مورد از مجسمه‌ها بررسی و نقاط قوت و ضعف آن‌ها شناسایی و استخراج شدند. از جمله نقاط قوتی که می‌توان بدان اشاره کرد اهمیت مباحث تاریخی، فرهنگی و زیباشناختی شهری در مفاهیم مجسمه‌ها است. نقاط ضعفی که در بعضی از این موارد و مجسمه‌ها شاهد آن هستیم موضوعاتی مانند نورپردازی کم برخی از مجسمه‌ها، مکان‌یابی نامناسب مجسمه، بزرگ یا کوچک بودن مجسمه نسبت به فضای قرارگیری آن هم از نکاتی است که در ادراک و مهم بودن مجسمه باید بدان توجه کرد.
